ודע מה שתשיב

[בן אחר בן]

געבענטשט זאלסטו זיין ר' יוד יו עס עי

[yidusa]

געבענטשט זאלסטו זיין ר' יוד יו עס עי

זייער גערן א טובה פאר א איד עני טיים

יודאסע! זייער שיין ארויסגעברענגט

ייש"כ פאר די קאמפלימענט

[לכתחילה אריבער]

אז מען רעדט צו א גוי, דארף ער וויסען קודם נישט יעדע זאך מוז האבן א סיבה וואס איך פארשטיי. עס איז דא זאכן וואס זענען לחתחילה אן קיין טעם. דאס איז גאר קיין חיסרון, פארקערט, אזוי שטארק איז אונזער אמונה.

מען זאגט נאך פון ????????? "א ג-ט וואס איך פארשטיי אים מיט מיין מענטשליכען שכל, וויל איך נישט פאר מיין ג-ט"!

און צווייטענ'ס אז יעדע זאך אין די תורה האט פיר טעמים, פשט רמז דרוש סוד. סא אז כ'זאג אים איין טעם, קודם, מיינט עס בכלל נישט אז דאס איז טאקע די טעם - חוץ פארשטייט זיך אז מען זאגט פון חינוך וכדו' -, און אפי' עס איז יא די טעם, איז עס נאר איין טעם, און עס איז ביי יעדע זאך דא נאך טעמים.

און טאקע די זאכן וואס זענען א "חק" אן קיין טעם אין "פשט", האט עס אבער נאך יא א טעם אין איינע - אדער אלע - פון די אנדערע דרכים. נאר עס איז נישט פארן שכל צו פארשטיין. אין אנדערע ווערטער די תורה איז טיפער פון שכל.

מען קען עס נישט "באמת" מיט שכל פארשטיין, און אז די שכל פארשטייט עס נישט, איז עס נאך אלץ אמת"!

(פשט רמז דרוש סוד, האבעך נאר גענוצט פאר א משל, בתקוה להבנה)

[Gevald Geshrigen]

נישט א יעדע שאלה דארף גלייך א תירוץ און דער חלק אז יש ע׳ פנים לתורה און אויך פשט רמז דרוש סוד איז זייער א פארשטענדליכער הסבר פאר משלנו וואס פארשטייען אזא זאך. ווען מען רעדט פון אנדערע מענטשן און פארשטייט זיך אויך נאר אויב מען דארף ענטפערן דארף מען שטארק שוקל זיין וואס צו ענטפערן. כפי שהקדמתי בין איך פערזענליך נישט מונע פון ענטפערן אבער עס איז דא אסאך פרטים אונטער וואס פארא אומשטענדן די קשיות ווערן געפרעגט און פארשטייט זיך אז ווען עס איז נעבעך אידישע אפגעפרעמטדע קינדערלעך איז עס מורא׳דיג האקעל. עס ווייטאגט מיר אסאך מאל ווען גוים קענען אמאל פרעגן איינעם א קשיא און מען קען נישט ענטפערן אבער מען דארף וויסן אז א גוי פרעגט אויך נאר ווייל אבי געזונט. אויפן ניו יארקער סאבוועי האט מען בלויז צוטון מיט j for j אבער די חברה זענען גאר קליינע בעלי השגה.

[Gevald Geshrigen]

די קשיא פון לעצטע וואך פרייטיג פון א גוי וואס איך דארף אפגעבן רעספעקט און עם ענטפערן: איך האב יעצט געלערנט און דעם בייבל אלד טעסטעמענט אז נאר נח און נישט אדם הראשון האט געמעגט עסן פלייש. פארוואס?

[לכאורה]

דער רמב"ן שרייבט אז מתחילת היצירה וואלטן בני אדם נישט געמעגט עסן בהמות, נאר וויבאלד די בהמות זענען ניצל געווארן אין זכות און דורך נח האט מען דאס מתיר געווען פאר נח און זיינע קינדער און אייניקלעך.

[לוי יצחק]

דער אשכול איז פארפארן.
אנגעהויבן האט מען אז מ'גייט דא ארויפלייגן שאלות, אבער דערווייל רעדט מען "וועגן" שאלות. האט איינער אן ענטפער צו מיין פראגע דא?

[וואסערפאל]

מ'קען פרובירן צו מאכן ריסוירטש, אבער גיב קודם א שטיקעלע דוגמא.

[על דא ועל הא]

מען זאגט נאך פון ????????? "א ג-ט וואס איך פארשטיי אים מיט מיין מענטשליכען שכל, וויל איך נישט פאר מיין גאט"

פראפעסאר ישעיה לעבאוויטש.

[Gevald Geshrigen]

צו ר׳ לוי יצחק׳ס שאלה דארף מען דן זיין בכובד ראש און עס איז מיר שוין עטליכע מאל אויסגעקומען צו דן זיין אויף פארשידנארטיגע תשובות און עס איז צוטיילט בכמה חלקים. צום ערשטנס דארף מען געדענקן אז די בעלי הסייענס זענען נישט קיין בעלי רוח הקודש משא״ך חכז״ל זענען יא.איך נוץ א דוגמא פון ווערים אין די פיש וואס די גמרא זאגט מינייהו קא רבי אדער פון כינים אדער תולעים וואס קומען פונעם מענטש אדער פרי אליין היינטיגע חברה און פארדרייען א קאשע. איך גיי נישט אריינגיין אין דעם פסק פון רב וואזנער שליט״א ה׳ יאריך ימיו ושנותיו אבער די אלטע פוסקים פון פריערדיגן דור האבן נישט מסכים געווען מיט עם. די שאלה אלס איז אזוי: אויב חכז״ל האבן געזאגט א זאך געוואנדן מציאות לויט די היינטיגע סייענטיסטן איז אנדערש וואס איז יעצט די הלכה. תירוץ איז איינס פון די צוויי אדער אז די סייענטיסטן ווייסן נישט וואס זיי רעדן והא ראיה די טעאריעס האלטן און איין ווערן געטוישט צווייטע תירוץ איז אז אזוי ווי א יעדע אות אין גמרא מיינט עפעס אנדערש איז גאנץ מעגליך אז עס שטימט יא אויב וועסטו גוט מדייק זיין און פארשטיין די כללי ההלכה והמציאות און די דריטע זאך איז אז א יעדע זאך האט א סדר אינעם בריאה און אין הכי נמי אז מיט היינטיגע טעכניק ווערן זאכן געטוישט אבער אויב די נעמסט אוועק די טעכנאלאגיע בלייבסטו ביים אלטן בלייבט אזוי די הלכה ולדוגמא יוצא דופן, בן ח׳ חדשים לגבי א ברית שבת וכו׳

[מילכיגער]

מען זאגט נאך פון ????????? "א ג-ט וואס איך פארשטיי אים מיט מיין מענטשליכען שכל, וויל איך נישט פאר מיין גאט"

פראפעסאר ישעיה לעבאוויטש.

not true

[שאינו יודע]

לוי יצחק, עס איז דא אסאך זאכן, ובפרט עניני רפואה, וואס מען זאגט נשתנו הטבעיים

[יונה כהן]

מען זאגט נאך פון ????????? "א ג-ט וואס איך פארשטיי אים מיט מיין מענטשליכען שכל, וויל איך נישט פאר מיין גאט"

פראפעסאר ישעיה לעבאוויטש.

not true

כמו שאמר החכם כששאלו אותו אם היה יודע מהות האל והשיב: אילו ידעתיו הייתיו
[ספר העיקרים מאמר שני פרק כט]
http://www.daat.ac.il/daat/mahshevt/ikarim/b8-2.htm

[לכתחילה אריבער]

מען זאגט נאך פון ????????? "א ג-ט וואס איך פארשטיי אים מיט מיין מענטשליכען שכל, וויל איך נישט פאר מיין גאט"

פראפעסאר ישעיה לעבאוויטש.

אוי א בראך!!

ער האט געזאגט ענדליך אבער נישט דאס.

[יונה כהן]

לוי יצחק, עס איז דא אסאך זאכן, ובפרט עניני רפואה, וואס מען זאגט נשתנו הטבעיים

אין הכי נמי און עס שטייט שוין פון מהרש"ל אז עס איז פארהאן א חרם פון קדמונים אז מ'זאל זיך נישט באנוצען מיט רפואת פון חז"ל. אבער עס איז פארהאן א ריזיגע מחלוקה אויך לגבי דיני טריפות פון סיי בני אדם און סיי פון בהמות. למשל אויב פאר 200 יאר צוריק קומט אן עדות אז ער האט נישט געזען דעם בעל ממש שטארבען אבער ער האט געזען אז א קויל האט צו שמעטערט זיין קאפ האט מען לכאורה געקענט מתיר זיין זיין אשת איש לשוק.
אבער למשל היינט און דער מאדערנער טעכנילאגיע בפרט נאך דעם איראק מלחמה האט מען אויסגעטראפען דרכים אזוי צו ממש מחיה מתים זיין מענטשען וואס לפי חז"ל וואלט מען דאך מתיר געווען די אשה.
און וואס זאל זיין דער צוגאנג לגבי א נפל וואס חז"ל האלטן אז פאר א קינד פון חודש השמיני [שאינו חי לפי חז"ל] און מ'טאר נישט מחלל שבת זיין אויף דאס קינד ווייל אינו חי, איז דען דא א פוסק היינט וואס האלט נישט אז מ'דארף מחלל שבת זיין אויף א פג?
אלע פוסקים האלטן לגבי דער שאלה אז נשתנו הטבעיים ועיין בחזו"א (יו"ד סי' קנ"ה סק"ד) שבימינו נשתנו הטבעים וגם תינוקות הנולדים בחודש השמיני חיים ואדרבה הם מתפתחים יותר מאשר תינוקות הנולדים בחודש השביעי, יתכן שגם אם לא גמרו שערו וציפורניו יש לחלל עליהם את השבת כדין בן ז', ואפילו לצורך חיי שעה.

אבל מאידך גיסא, קען מען דען לכאורה ח"ו ורח"ל מהאי דעתא מתיר זיין כל מיני טריפות שרואים שהם חיים לאחר י"ב חודש, נאך מער: די טריפות פון קיען וואס מ'מעלקט וואס באקומען אן אפרעציע אויף דעם כרס פון א "דאקטאר" וועטעראן כדי צו היילען דעם קיא, אבער לפי הלכה האלטן רוב היינטיגע פוסקים אז די די קיא ווערט א טריפה דאורייתא!

עס איז כדי צו וויסען פון דעם רשב"א וואס זאגט אז דארט ווי חז"ל זאגען אז טריפה אינו חי' טאר מען אפילו נישט גלייבען אז דאס קען פארקומען [ראה נספח]. אבער דער רמב"ם האלט (הל שחיטה פ"י הי"ג) אז "...אע"פ שיראה בדרכי הרפואה שבידנו שמקצתן אינן ממיתין ואפשר שתחיה מהן, אין לך אלא מה שמנו חכמים.." הייסט דאס אז מיר קענען יא זען השתנות, נאר הלכה בלייבט הלכה! עיי"ש

עס איז א גרויסער מבוכה ביי די פוסקים [ועיין בשו"ת דברי חיים http://hebrewbooks.org/pdfpager.aspx?re ... &pgnum=209 ווי דער צאנזער רב זי"ע ביים סוף תשובה איז ער בדוחק מתיר זיך פארלאזען אויף נשתנו הטבעיים, אבער פארט איז ער מתיר א יבמה (למי שרוצה)ע"פ הרמ"א עיי"ש היטב]
ווי אזוי ביי יעדע ענין זאל זיין דער הלכה'ישער צוגאנג זיין לגבי דער שאלה,

איך בין אודאי נישט קיין פוסק ח"ו אבער נאר די ליינער איז כדי צו וויסען, אז הרבה דיו נשפך על שאלה זו, ובאמת כמעט א"א לאחוז בכל ענין החבל בשני הראשים ובפעם אחד להגיד, שאין לילך אחר מה שעינינו רואות לפי חכמי הטבע של זמנינו להחמיר [לדוגמ' ווערים אין פיש שיש לנו להקל ולהאמין לדברי חז"ל שהתירו על סמך שמניה קאי גבלי ובפעם אחרת לומר שאין לסמוך על קבלת חז"ל בזמן הזה במקום שצריכים להציל פג של ח' חדשים, ומותר לחלל שבת ולהתיר יבמה [האם של הפג] לשוק ג"כ על סמך שכן צריכים לסמוך ולילך לפי חכמי הטבע של זמנינו

והשם הטוב יצילנו משגיאות

[לכאורה]

ייש"כ ר' יונה, איך האב קיינמאל נישט געהערט פון דעם חזו"א לגבי בן שמונה.

[יהיה כן]

כ'קלער אזוי, דער ביאור פון רמב"ם לענין טריפות, איז אזוי, היות בזמן חז"ל זענען די געווען טריפה וועלכע האבן נישט געקאנט לעבן, און אז חז"ל האבן געפסק'נט דערויף טריפה, איז ברוב קדושתם האבן זיי ממשיך געווען די טמטום הלב וואס ווערט געשאפן פון דברים האסורים, איז דאס איז נישט אוועק געגאנגען אויב מען האט געטראפן א רפואה דערויף, דער טמטום הלב איז געבליבן!

[לוי יצחק]

ייש"כ פאר אלע מגיבים. איך וועל בל"נ זיך פראבירן דערמאנען עטליכע דוגמאות וואס דער איד (החוזר בתשובה) האט מיך געפרעגט.

יהי' דאס איז ע"פ חסידות אבער נישט קיין פשטות.

[אנעים זמירות]

מינייהו קא גבלי שטימט נישט לויט די היינטיגע ידיעות. דערווייל האב איך דריי תשובות:

1. איך ווייס נישט פשט.
2. אונז ווייסען נישט וועלכע מינים זנען מינייהו קא גבלי אבער די מציאות איז פארהאנען.
3. מייקראסקאפישע אייער וואס מען קען נישט זעהן און זיי ווערן נתגדל מיטען פלייש פונעם פיש הייסט מיניההו קא גבלי (אבער די תירוץ שטימט נישט גוט מיטען רמב"ם אז לפי חז"ל זענען דא באשעפענישען וואס ווערן נתהוה אהנע טאטע מאמע בכלל, כגון כינת אדם ועוד).

[Gevald Geshrigen]

וואס חז״ל זאגן מינייהו קא גבלי קען פונקט אזוי זיין אז ווילאנג עס איז מיקראסקאפיק הייסט עס נישט קיין ברי׳ בכלל וה״ה לענין כינה אדער ווייסן מיר נישט טייטש

[יונה כהן]

ייש"כ פאר אלע מגיבים. איך וועל בל"נ זיך פראבירן דערמאנען עטליכע דוגמאות וואס דער איד (החוזר בתשובה) האט מיך געפרעגט.

יהי' דאס איז ע"פ חסידות אבער נישט קיין פשטות.

יהיה כן, האט גאנץ גוט געזאגט דהיינו אז די חכמים האבען דאס קובע געווען [בלי הטעם של טמטום שהרי חז"ל אמרו שטעם הוא טריפה אינו חי ולא סתם גזירה מטעם שהם גזרו טמטום], נאנט צו די ווערטער זאגט דער חזו"א ראה הנספח [וואס איז היילייטעד]

http://www.hebrewbooks.org/pagefeed/heb ... 334_40.pdf